Interview Storage Magazine - Green Energy Storage

Waar de netcongestiekaart van Nederland rood kleurt, is het grootschalig opslaan van elektriciteit enorm kansrijk. Dit kan immers voor de noodzakelijke flexibiliteit zorgen om het net beter te benutten. Kan subsidiëring van opslagsystemen de uitrol wezenlijk versnellen? Guus Bengsch van Green Energy Storage, ziet het niet als de meest noodzakelijke maatregel. ‘Allereerst moeten overheden en netbeheerders de basis op orde brengen en barrières wegnemen.

Zowel de provincie Drenthe als Noord-Holland kwam dit jaar met nieuwe regelingen die het opslaan van elektriciteit stimuleren. Bij beide werd dat ingegeven door grote en acute problemen op een overvol stroomnet. Drenthe trok 200.000 euro extra uit voor de subsidieregeling Oplossingen Netcongestie bij Duurzame Energieopwekking die het begin dit jaar in het leven riep. Die pot was binnen 6 maanden voor twee derde opge- soupeerd, met name door projecten waarbij batterijen worden ingezet voor het opslaan van zonnestroom. In Noord-Holland is een bedrag van 1,5 miljoen euro beschikbaar, onder andere ‘voor het delen van stroom op een bedrijventerrein of agrariërs die overtollige zonnestroom willen opslaan in een batterij’.

Interessantere vraag

Wat is de zin en de onzin van dit soort subsidies? Helpen ze wezenlijk bij het aangaan van de strijd tegen het volle stroomnet, bij- voorbeeld met het oog op het aansluiten van nieuwe bedrijven en hernieuwbare-energie- installaties? Storage Magazine vroeg het Guus Bengsch, managing director van Green Energy Storage in Breda. Hij ziet een interessantere vraag: wat blokkeert op dit moment de massale introductie van batterijen, hoe los je dat op en welke rol kunnen subsidies daarbij spelen? Financiële prikkels kunnen volgens hem niet los worden gezien van het tot stand komen van een omvattende visie op de toekomst van opslag in Nederland en flankerende integrale regelgeving.

Optimale benutting

Het ontlasten van het volle stroomnet is feitelijk corebusiness voor Green Energy Storage. Het bedrijf, waarvoor de basis in 2018 werd gelegd, ontwikkelt installaties voor het opslaan van grote hoeveelheden energie bij wind- en zonneparken. Door opwek en opslag slim te reguleren, faciliteert het een optimale benutting van de bestaan- de netaansluiting. Zo wordt geholpen bij het ontlasten van het stroomnet. Bengsch: ‘Daarbij werken wij samen met alle betrok- ken stakeholders aan diverse uitdagingen rond de inzet van grootschalige energieopslag, bijvoorbeeld aangaande ruimtelijke en technische inpassing, vergunningen, financieringen en de selectie van leveranciers. Inmiddels kunnen we bouwen op praktische ervaring uit 3 grote projecten.’

Mobiel en stationair

Green Energy Storage realiseerde in 2018 en 2019 een stationair opslagsysteem van 10 megawattuur bij Windpark Hartel 2. Dat windpark heeft een vermogen van 10 megawatt. De batterij wordt daar ingezet bij het handhaven van de balans op het hoogspanningsnet van Tennet. Een tweede project met vergelijkbare functionaliteit betrof de realisatie van een laadplein voor 3,5 megawattuur aan mobiele batterijen bij Windpark Hellegatsplein. En eind 2021 werd in de polder tussen Warmenhuizen en Tuitjenhorn Zonnepark De Dijken in gebruik genomen. Dit ‘zonnepark van de toekomst’ telt 30.000 bifaciale zonnepanelen, 22 mobiele batterijen – met een opslagcapaciteit van 7 megawattuur in totaal – en een laadplein. De batterijen worden door Greenchoice gebruikt voor het balanceren van het stroomnet door te laden bij een overschot en te ontladen bij een tekort aan stroom. Green Energy Storage tekende met name voor het AC- en laadpleindeel van het park.

Moordend tempo

‘De combinatie van het produceren en opslaan van duurzame energie zoals in deze projecten biedt grote kansen’, aldus Bengsch. ‘Dat bewijzen wij in de praktijk door het inzetten van onze batterijen voor het opslaan van groene stroom in combinatie met balansdiensten. Parallel daaraan loopt het congestievraagstuk. Er worden in moordend tempo zonneparken ontwikkeld, en dat is ook goed voor de energietransitie. Netbeheerders zijn in principe verplicht om stroom af te nemen, maar dat is moeilijk op de momenten van grote overschotten. Daarom wordt al lang gewerkt aan een effectief systeem voor congestiemanagement, waarbij grote afnemers en producenten een vergoeding krijgen als ze op- of afregelen. Dat is er ook. De regionale netbeheerders en TenneT ontwikkelden GOPACS; een platform waarop flexibele capaciteit kan worden aangeboden. Maar het feitelijke gebruik is veel minder dan je zou verwachten gezien de situatie op het elektriciteitsnet. Wellicht dat de overheid ook haar bijdrage met regelgeving of financiële prikkels kan leveren.’

Uitgestelde levering

Bengsch pleit voor een grotere ambitie en meer actie aangaande het creëren van een markt voor congestiemanagement. Hij legt daarbij de bal in de hoek van de netbeheerders. ‘Daarbij heb ik ook wel eens een oncomfortabel gevoel over de urgentie, of het gevoel van urgentie. Er wordt heel veel gepraat over overbelasting, ik zie die kaart van Nederland rood kleuren. Maar hoe verifiëren we die en waar zit nu echt een probleem?’ Daarnaast kijkt Bengsch met interesse naar wat er aan de burelen van de overheid gebeurt. Zo wordt al een tijdje nagedacht over het verplichten van opslag bij de ontwikkeling van een zonnepark, een idee dat hij omarmt. Ook hangt al even het invoeren van een aparte SDE++-categorie ‘uitgestelde levering’ boven de markt, iets waar hij zijn twijfels bij heeft, net zoals het invoeren van allerhande regionale, financiële incentives voor projecten met batterijen.

Werken aan de basis

‘Ook zonder subsidiëring renderen projec- ten als Hartel, Hellegatsplein en De Dijken prima’, benadrukt Bengsch. ‘Het kan dus zonder subsidie. Vanuit het oogpunt van versnelling kan het echter een prima instrument zijn, principiële bezwaren heb ik niet. Maar allereerst moet er worden gewerkt aan de basis, bijvoorbeeld door gas te geven op GOPACS en heldere doelstellingen te formuleren over de snelheid waarmee we opslag willen uitrollen in Nederland. Daarnaast moeten bestaande barrières in wet- en regelgeving worden weggenomen. Zo is het voor langere tijd toekennen van hogere transportkosten door netbeheerders omdat je kortstondig op piekvermogen laadde om het net te ontlasten bijzonder contraproductief. Bovendien hebben we het natuurlijk over nieuwe technologie en toepassingen in een onvolwassen markt, wat financiering spannend maakt. Ook op dat vlak moeten hobbels worden genomen. Het is dus nood- zaak om op heel veel fronten te schakelen. Tegelijkertijd is duidelijk dat onze sector een gouden toekomst tegemoet gaat, opslag is onmisbaar willen we de energietransitie realiseren. En er is ook nu al heel veel mogelijk, dat laten wij al sinds 2018 zien.’